Maddenin ısı ve oksijenle birleşmesi sonucu oluşan yanma reaksiyonlarının neden olduğu doğal afettir. Yanma, bir çeşit kimyasal tepkimedir, kimyasal bir olaydır. Yeterli derecede ısı, yeterli derecede oksijen ve yanıcı bir madde, yangın üçgenini oluşturarak yangın çıkmasına neden olmaktadır.
Yangın sınıfları:
A Sınıfı Yangınlar;
Katı madde yangınlarıdır. Bunların yakıtı genelde odun, kömür gibi maddelerdir. Soğutma ve yanıcı maddenin uzaklaştırılması ile, söndürülebilir. Su, kuru kimyevi toz, köpük, gazlı ve karbondioksit söndürücüler kullanılabilir.
B Sınıfı Yangınlar;
Yanabilen sıvılar bu sınıfa girer. Benzin ve yağ gibi yanabilen sıvılardır. Soğutma (sis halinde su) ve boğma, Karbondioksit, köpük ve kuru kimyevi toz ile söndürülebilir.
C Sınıfı Yangınlar;
Likit petrol gazı, hava gazı, hidrojen gibi yanabilen çeşitli gazların yanması ile oluşan yangınlardır.
Kuru kimyevi toz, halon 1301 ve halon 1211 kullanarak söndürülebilir. Elektrikli makine ve hassas cihazların yangınları da bu sınıfa dahil edilebilir. Elektrik donanımlarının yanmasıyla oluşan yangınlar ayrı bir sınıf içinde değerlendirilmeyip C sınıfı yangınlar başlığı altında incelenebilir. Elektrik akımı kesilerek müdahale edilmeli ve karbondioksit gazı kullanılmalıdır.
D Sınıfı Yangınlar;
Yanabilen metallerin ve alaşımların (Magnezyum, Lityum, Sodyum, Seryum gibi) yanmasıyla meydana gelen yangınlardır. Kuru kimyevi tozlar bu yangınları söndürmede kullanılırlar. Yangını boğma etkisiyle söndürür.
F Sınıfı Yangınlar;
Hayvansal ve Bitkisel içerikli yemeklik yağ yangınlarıdır.
Bu tip yangınları söndürmenin en etkili yolu Potasyum karbonat (K2CO3) asetat içerikli kimyasal sıvılardır. Sabunlaşma tekniği denmekte olan bir yöntemle sıcaklığı 360 derece olan yağı soğutmakta, sabunlaşarak yağın kimyasal özelliğini bozmakta ve söndürme gerçekleşmektedir. F sınıfı yanıcı maddeler su ile temas ettiğinde parlama ve patlamalar meydana getirdikleri için hiçbir şekilde su ile müdahale edilmemektedir. Tozlu sistemler ve sulu kimyasal söndürme sistemleri kullanıldığı taktirde F tipi yağ yangınlarının söndürülmesi daha da kolay hale gelir.
Yangın söndürmede kullanılan yöntemler;
Soğutarak söndürme (Su ile soğutma): Soğutarak söndürme prensipleri içinde en çok kullanılanıdır. Suyun elverişli fiziksel ve kimyasal özelliği yanıcı maddeyi boğma ve yanıcı maddeden ısı alarak yangının söndürülmesinde en büyük etken olmaktadır.
Yanıcı maddeyi dağıtma: Yanan maddenin dağıtılmasıyla yangın nedeni olan yüksek ısı da bölünür, bölünen ısı düşer ve yangın yavaş yavaş söner. Akaryakıt yangınlarında bu tip söndürme yangının yayılmasına neden olacağından uygulanmaz.
Havayı keserek söndürme (Örtme): Katı maddeler (kum, toprak, halı, kilim vb) ve kimyasal bileşikler (köpük, klor, azot vb) kullanılarak yanan maddenin oksijen ile temasının kesilmesi ile yapılan söndürmedir.
Oksijensiz Bırakma: Yangının oksijenle temasının kesilmesi veya azaltılması amacıyla yapılan işlemdir. Özellikle kapalı yerlerde oluşan yangınlara uygulanır.
Yanıcı maddenin ortadan kalkması: Yanma koşullarından olan yanıcı maddenin ortadan kaldırılması sonucu yangının söndürülmesidir.
Yangın tüpleri ve kullanıldığı sınıflar:
Yangın Tüpü iç yapısı (1):
PASS:
Kaynaklar:
* https://tr.wikipedia.org/wiki/Yang%C4%B1n
* https://www.istiklal.edu.tr/sivil-savunma-uzmanligi-birimi/yangin
* https://afet.akut.org.tr/yangin-nedir/#Yanginin_Sonuclari_Nelerdir
* https://isgb.eskisehir.edu.tr/tr/Icerik/Detay/yangin
Resimler:
* https://scontent.fteq3-1.fna.fbcdn.net/v/t1.6435-9/40485026_321087615307925_4058357384454602752_n.png?_nc_cat=104&ccb=1-7&_nc_sid=7f8c78&_nc_ohc=9xuINRxncLkAX-ZffCe&_nc_ht=scontent.fteq3-1.fna&oh=00_AfAc1PnjTwJCyd5HOJCzlTrm_VbjgbxAVvbZ81Qrho3w7g&oe=65D76E0C
* https://ideacdn.net/shop/bj/18/myassets/products/231/pr_01_5231.jpg?revision=1697143329
* https://www.sonsanyangin.com/urunlerimiz/yangin-tupu
* https://onlinesciencenotes.com/wp-content/uploads/2019/09/schematic-diagram-of-a-fire-extinguisher.jpg
* https://teknolojiprojeleri.com/wp-content/uploads/2016/07/yang%C4%B1n-sondurme.jpg
* https://pbs.twimg.com/media/DnD2V9rX0AAiMeK.jpg