| Fraud; Kısaca Dolandırıcılık veya Sahtecilik olarak tanımlanabilir. |
| Bireysel açıdan haksız kazanç elde etme, kişisel kredi kartı bilgilerinin 3. şahıslara geçmesi ve bu bilgilerin dolandırıcılık kanalları ile gelir elde edilmesi demektir. Firmalar açısından ise, başka bir kişiye ait kredi kartı, banka kartı gibi ödeme kartlarını kullanarak offline veya online bir platformda ödeme işlemi yapılmasıdır. |
| Başlıca çevrimiçi dolandırıcılıklar ve korunma yöntemleri; |
| ❖ İş Teklifi Dolandırıcılığı |
| İş teklifinde bulunulan bir e-posta alırsınız. İşi kabul ettiğinizde ödeme olarak "işvereninizin" teklifinden daha fazla miktardaki bir parayı çek veya havale yoluyla alırsınız. Ardından aradaki farkı geri göndermeniz istenir. İşi kabul etmeye karar verirseniz asla gerçekliğinden emin olmadan şüpheli çekleri paraya dönüştürmeyin. Emin olmak için bankanızdan çek veya havale doğrulanana kadar işlemi "askıya" almalarını isteyin. Aradaki "farkı" geri göndermenizin istenmesi, dolandırıcılığa maruz kaldığınızın göstergesidir. |
| ❖ Piyango Dolandırıcılığı |
| Genellikle başka bir ülkeden yüklü ödeme yapılan, az bilinen bir piyangoyu kazandığınızı iddia eden bir e-posta alırsınız. Piyangodan "çıkan" paranızı almak için küçük bir ödeme yapmanız da istenebilir. Doğrulama için kişisel bilgilerinizi göndermeniz istenir, aniden kimlik hırsızlığının kurbanı olursunuz ve gönderdiğiniz para çöpe gider. |
| Dolandırıcılığının belirtileri; |
| * E-posta bir şirketten değil, kişiden gelir. |
| * Tek alıcı siz değilsinizdir. |
| * Bu piyangoyu daha önce hiç duymamışsınızdır. |
| * Kişisel bilgilerinizi asla tanımadığınız kişilere e-posta yoluyla göndermeyin |
| * Hiç emek vermeden, kolayca para vermeye çalışan birine asla güvenmeyin. |
| ❖ Faydalanıcı Dolandırıcılığı |
| Hızlıca para dolaştırmaya çalışan birinden e-posta alırsınız. Ancak bunlar genellikle ülke dışında milyonlarca lira çıkarması gerektiğini söyleyen ve biraz pay karşılığında yardımınızı isteyen bir "iş adamından" gelir. Gönderen genellikle bu işlemin yasal olduğunu göstermek için yeterince bilgi paylaşır. Ancak para her zaman gecikir ve siz para transferini kolaylaştırmak amacıyla küçük ödemeler yapmak için zor duruma düşersiniz. |
| Dolandırıcılığının belirtileri; |
| * Başta gelen e-postadaki gramer ve yazımın kötü olması, |
| * Gönderenin adresiyle yanıt verilen adresin birbirini tutmaması. |
| * Gerçek olmak için kulağa fazla iyi gelen şeyler her zaman yalandır. |
| ❖ Çevrimiçi Flört Dolandırıcılığı |
| Bir flört web sitesi veya sohbet odası yoluyla birisiyle tanışır, birbirinizi tanımaya başlarsınız ve her şey çok gerçekçi gelebilir. Ancak ekranın diğer tarafında kimin olduğundan asla emin olamazsınız. İnternette sizden para istemeye başlayan birisiyle bulursanız bir dolandırıcıyla tanıştığınızın göstergesidir. Genellikle gerçek bir kişinin kimliğini kullanır ve gerçek bilgiler paylaşır ancak sahte fotoğraflar ve iletişim bilgileri gönderirler. |
| Çevrimiçi flört dolandırıcılığının birkaç önemli bileşeni vardır: |
| * Çok kısa süre içinde güçlü duygular sergilerler. |
| * Flört sitelerinden özel kanallara çok hızlı geçiş yaparlar. |
| * Zor durumlar uydurarak para isterler. |
| * Gerçek hayatta da bir ilişkiniz olmadığı sürece kimseye para vermeyin. |
| ❖ Bağış Dolandırıcılığı |
| Geniş çaplı doğal afetler veya diğer önemli toplumsal trajedilerden sonra yapabildiğiniz her şekilde yardım etmek istersiniz ve dolandırıcılar bundan nasıl yararlanacaklarını bilirler. Sahte bağış siteleri ve hesapları oluşturur, ardından kurbanlara asla ulaşmayacak paraları toplamak için duygusal bir e-posta hazırlarlar. Bu dolandırıcılar genellikle duygulara oynadıkları için başarılı olurlar. Her zaman mutlaka iyi bir araştırma yapın. |
| ❖ Onarım Dolandırıcılığı |
| "Microsoft" veya başka bir yazılım şirketinde çalıştığını iddia eden birinden düşük internet hızı ve yükleme süreleri gibi PC sorunlarının onarımıyla ilgili telefon alırsınız. Söyledikleri kulağınıza hoş gelir ve e-posta geldiğinde uzaktan erişim programını yüklersiniz. Bu da dolandırıcıların bilgisayarınızı kontrol etmesine ve kötü amaçlı yazılım yüklemesine olanak tanır. Kötü amaçlı yazılım yüklendikten sonra dosyalarınıza ve kişisel bilgilerinize erişirler. |
| Birkaç öneri; |
| * Talep etmediğiniz onarım tavsiyelerini asla kabul etmeyin |
| * Kiminle konuştuğunuzdan kesinlikle emin değilseniz hiçbir onarım hizmetini satın almayın. |
| * Kimsenin bilgisayarınıza uzaktan erişmesine izin vermeyin. |
| * Birisinden telefon alırsanız kimliğiyle ilgili bilgileri sorun. |
| Kendimizi korumak için, başka neler yapabiliriz? |
| * Dolandırıcılıklara karşı tetikte olun. |
* İnsanlardan veya işletmelerden, telefonla, postayla, elektronik posta ile, şahsen ya da bir sosyal ağ sitesinde davetsiz temaslara muhatap olurken, yaklaşımlardan biraz şüphe duyun, bir dolandırıcılık olma ihtimalini daima göz önünde bulundurun. |
* Kiminle muhatap olduğunuzu bilin. Birisiyle sadece çevrimiçinde tanışmışsanız veya bir işin yasallığından emin değilseniz, biraz daha araştırma yapmak için zaman ayırın. |
* Fotoğraflarda Google imge araştırması yapın veya onlarla alışverişleri olmuş olabilecek kişileri internette araştırın. |
* Kuşkulu metinleri, bağlamsal pencereleri veya elektronik postaları açmayın, onları silin. |
* Kişisel ayrıntılarınızı güvenlikle saklayın. Posta kutunuza bir kilit koyun ve faturalarınızı ve diğer önemli belgelerinizi atmadan önce parçacıklara ayırın. |
* Şifrelerinizi ve kişisel kimlik numaralarınızı güvenlikli bir yerde saklayın. |
* Sosyal medya sitelerinde ne kadar kişisel bilgi paylaştığınız konusunda çok dikkatli olun. |
* Taşınabilir aygıtlarınızı ve bilgisayarlarınızı güvenlikli saklayın. |
* Daima şifre koruması kullanın, erişimleri (uzaktan da olsa) kimseyle paylaşmayın. |
* Güvenlik yazılımını ve destek içeriğini güncelleyin. |
* Wifi şebekenizi bir şifre ile koruyun ve çevrimiçi bankacılığa erişmek veya kişisel bilgi sağlamak için kamuya açık bilgisayarları veya Wifi kablosuz bölgeleri kullanmayın. |
* Şifrelerinizi dikkatle seçin. Başkaları için tahmin etmenin zor olabileceği şifreler seçin ve onları düzenli olarak güncelleyin. Aynı şifreyi her hesap/profil için kullanmayın ve şifrenizi kimseyle paylaşmayın. |
* Sosyal medyadaki mahremiyetinizi ve güvenliğinizi gözden geçirin. |
| Kartlı Ödeme Sistemleri Dolandırıcılıkları |
| * Kart Sıkıştırma |
| Ülkemizde kullanılan ATM’ler genel olarak işlem süresi tamamlanıncaya kadar banka kartını kart okuyucu bölmesinde tutmaktadır. Dolandırıcılar, ATM’nin kart okuyucu bölmesine kâğıt, yapışkan maddeli kart ve benzeri yabancı maddeleri yerleştirerek, müşterinin ATM’ye işlem için soktukları kartlarını, kart okuyucu haznesinde sıkıştırarak içeriye girişini ya da dışarıya çıkışını engelleyebilmektedirler. Sıkıştırılan kart, müşteri ATM’den ayrıldıktan sonra dolandırıcı(lar) tarafından geri alınarak, öğrenilen şifre ile kullanılır. |
| * Para Sıkıştırma Dolandırıcılar | ||||||||||||||||
Bazı ATM’lerin para çekme haznesinin önüne yerleştirdikleri ön yüzü para verme haznesinin ön kapağına benzeyen ancak arka kısmında güçlü bir yapışkan bant bulunan metal aparat ile müşterilerin çekmek istedikleri tutarı ele geçirmektedirler. Kapağın arkasındaki orijinal kapak açılmış parayı müşteriye vermek üzere itmiştir. Ancak sonradan yerleştirilen sahte kapağa takılmış ve para orada beklemektedir. Hemen arkasından gelen dolandırıcılık zanlıları, para çekme haznesi önüne yerleştirdikleri aparatı sökerek sıkışan parayı alırlar.
|
| POS Kaynaklı Kart Kopyalama: |
| Üye işyerlerinde “Skimmer” cihazı ile yapılan kopyalamalarda ise; genellikle lokanta, dinlenme yerleri, alışveriş mağazalarında çalışan dolandırıcılık şebekesi üyeleri, ödeme yapılmak amacıyla verilen kartları ikinci bir okuyucudan geçirerek kopyalar. Şifreyi çalışan bizzat almaktadır. Nadiren de olsa, POS makinesinin içerisine bu düzenek teknisyen kılığına girmiş kişiler tarafından da yerleştirilebilmekte bu takdirde şifreleri ‘log’layıp çalabilmektedirler. Bu kartların manyetik alan bilgileri başka kartlara yüklenir. Kopyalanmış kartlarla, sahte belgelerle açılmış üye işyerlerinden harcama yapılmış gibi gösterilir ya da sahte kimlik kullanılarak konudan habersiz üye işyerlerinde alışveriş yapılır. Kartın manyetik alanının kopyalanması özellikle yaz aylarında, turizm bölgelerinde ve büyük şehirlerde daha sık görülmektedir. |
| ATM’de Kopyalama Düzeneği: |
| Dolandırıcılar parmak izi ihtimalini de göz önünde bulundurarak eldiven ile düzeneklerini ATM’ye takarlar. |
| Bankalar Tarafından Kullanılan Güvenlik Unsurları |
| Bankalar tarafından kullanılan güvenlik unsurları müşterilerin işlem güvenliklerini ve finansal değerlerini korumaya yöneliktir. Bunun için bankalar tarafından sunulan internet bankacılığı, mobil bankacılık, telefon bankacılığı veya ATM gibi kanallar için yaratılmış en üst düzey güvenlik önlemlerinin alındığı ortamlardır. |
| * Kullanıcı Adı / Müşteri Numarası: Banka tarafından müşteriye özel tanımlanan kişiye özel bir koddur. |
* Parola / Şifre: Kimlik doğrulamada kullanılan, değiştirilmesi zorunlu kılınmayan gizli alfabetik ve/veya rakamsal karakterler dizisidir. |
* Tek Kullanımlık Şifre: Bankalar tarafından sanal ortamlarda erişim hakkı verdikleri müşterilerine tanımlanan ve işlem bazlı da kullanılan değişken kodlarıdır. Tek kullanımlık şifreler, banka tarafından işlem anında otomatik olarak üretilen ve müşteri cep telefonuna gönderilen bir şifre olabileceği gibi farklı cihaz ve yöntemlerle de üretilerek müşteriye iletilir. |
* İşlem Doğrulama Resmi: Bazı bankalar tarafından müşteri girişinde gösterilmek üzere belirlenen resim/koddur. Ayrıca bu resimler bazı durumlarda çoktan seçmeli olarak işlem onaylarında da kullanılabilmektedir. |
* Elektronik İmza: 15.01.2004 tarihli ve 5070 sayılı Elektronik İmza Kanununda tanımlanan kişiye özel elektronik imza sertifikasıdır. |
* Kişisel Bilgiler: Gerçek kişi kullanıcıların adı, soyadı, T.C. kimlik numarası, pasaport numarası, vergi kimlik numarası, sosyal güvenlik numarası, kimlik tanımlayıcısı, doğum yeri, doğum tarihi, telefon numarası, adresi, elektronik posta adresi, resim, görüntü ve ses kayıtları, biyometrik veriler gibi bilinmesi halinde tek başına veya diğer bilgiler ile bir araya geldiğinde ait olduğu kişiyi belirleyen ya da belirlenebilir hale getiren bilgi ya da bilgi setidir. |
* Müşteri Bilgilendirmeleri: Bankaların internet sitelerinde veya e-posta/SMS yolu ile müşterilerine güvenlik ile ilgili yapmış oldukları bildirimlerdir. |
| Müşteriler Tarafından Alınması Gereken Önlemler |
* Cep Telefonu Marka ve Modeli: Müşterinin sanal bankacılık kodlarını ele geçirmek hedefi ile oluşturulan zararlı yazılımlarca, kullanıcının telefonuna ait marka ve model bilgileri istenebilmekte olup, bu bilgiler üzerinden müşteri telefon cihazına zararlı kod yüklenebilmektedir. Sanal ortamda karşılaşılan bu tip bir talep olduğunda bankaya böyle bir uygulama olup olmadığı sorularak mutlaka teyit edilmelidir. |
* Bilgi Hırsızlığı: Kişiler finansal veya finansal olmayan bilgilerini özenli kullanmalı ve korumalıdır. Sosyal medya üzerinden paylaşılan bilgilerin gizliliğinin korunması amacıyla bu uygulamaların sağladıkları gizlilik ayarlarının yapılması önerilir. |
* Bankalardan Gelen Bildirimler: Ürünlerin güvenliği ile ilgili hususlar hakkında bankalar tarafından verilen bilgilerin/açıklamaların okunması ve belirlenen talimatlara uygun olarak işlem yapılması güvelik açısından büyük önem arz etmektedir. Güvenlikle ilgili herhangi bir tereddüt oluşması durumunda mutlaka bankaya başvurulmalı ve bilgi verilmelidir. Unutulmamalıdır ki, bankalar kişisel bilgileri müşterilerinden e-posta yoluyla asla talep etmezler. Kişisel bilgileri soran e-posta ve/veya e-posta içerisinde yer alan linkler üzerinden bilgi paylaşılmamalı, cevap verilmemeli ve bu tür bir durumla karşılaşıldığında ilgili bankaya bilgi verilmelidir. |
* Bilgi Gizliliği: Banka işlemlerinde kullanılan kimliklerin güvenliği son derece önem arz ettiğinden; kimliklerin taranmış görüntüleri bilgisayarlarda saklanmamalı, fotokopileri rastgele yerlerde bulundurulmamalıdır. |
| İnternet ile Yapılacak Dolandırıcılık Eylemlerinden Korunma |
| * Yakınlarınızın isim, doğum tarihi, tutulan takımın kuruluş yılı gibi özel gün ve tarihler, telefon numarası gibi tahmine açık bilgiler şifre olarak seçilmemelidir. Ayrıca güvenlik için her yerde aynı şifre kullanılmamalıdır. |
| * İnternet bankacılığı şifresi herhangi bir yere yazılmamalı ve kimseyle paylaşılmamalıdır. Şifreler Bilgisayara veya tarayıcıya kayıt edilmemelidir. Sadece güvenliğinden emin olunan bilgisayarlardan işlem yapılmalıdır. Herkesin kullanımına açık bilgisayarlara, zararlı yazılım yüklenip yüklenmediği hususunda emin olunamamaktadır. |
| * Bilgisayarın nasıl korunduğu hususunda bir bilgi yoksa internet bankacılığı gibi riskli işlemler yapılmamalıdır. Bu tür bilgisayarlara yüklenen programlar vasıtasıyla kullanıcı adı, şifre ve parola kolaylıkla ele geçirilebilmektedir. İnternet kafe gibi ortak kullanıma açık alanlardaki bilgisayarlarda ve iş yeri bilgisayarı gibi başkalarına ait ya da başkalarının erişimine açık bilgisayarlarda internet bankacılığı işlemi yapılması güvenli değildir. |
| * İnternet bankacılığı girişlerinde sanal klavye kullanımına özen gösterilmelidir. |
| * Bilgisayar ve erişim amacıyla kullanılan cihazlarda kopya veya lisansız yazılım kullanılmamalı, yazılımların güncel sürümleri tercih edilmelidir. Lisansı olmayan ve kırık olarak tabir edilen bir programın içine bilgi toplayan bir yazılım atılmış olabilir. Bunun yanı sıra, lisansız yazılımlarda güvenlik açıkları olabileceği gibi, fark edilen açıklar için güncelleme yapılamamaktadır. |
| * İşletim sistemi ve internet tarayıcısının güncel tutulması gerekmektedir. Bilgisayarın korunması ve sorunsuz çalışmasının sağlanması için, yazılımı üreten firmalar tarafından yayınlanan güncellemeler takip edilmeli ve güncellemeler zamanında yapılmalıdır. |
* Bilgisayarlarda lisanslı “anti-virüs” yazılımları kullanılmalı ve bu yazılımlar güncellenmelidir. |
* İnternet bankacılığı sitesine girişte adresin doğru bir şekilde tarayıcının adres alanına yazılması ve herhangi bir yönlendirici link kullanılarak internet bankacılığı sitelerine giriş yapılmaması önerilmektedir. |
* İnternet üzerinden yapılan aramalar sonucu alınan adres bilgilerinin yanlış ve yanıltıcı olabileceği unutulmamalıdır. |
* Güvenli internet sitelerinde adresin geçerli ve güvenli olduğunu gösteren sertifikalar kontrol edilmelidir. |
| * İnternet güvenlik duvarı (firewall) kullanılmalı ve bu tür uygulamalar bilgisayarlarda aktif tutulmalıdır. Firewall yazılımları, bilgisayarlara yetkisiz erişimi engelleyebilir. |
* Tarayıcıda otomatik tanımlama fonksiyonu kullanılmamalıdır. Otomatik tanımlama fonksiyonu, daha önce girilen şifreler de dâhil olmak üzere tüm bilgileri saklar. Güvenlik açısından otomatik tanımlama fonksiyonu devre dışı bırakılmalıdır. Ek olarak, “Şifreyi Hatırla (Remember Password)” özelliği ayrıca uzak durulması gereken bir seçenektir. Bu seçenek kullanıldığında, bilgisayarınıza erişen kişinin e-postalarınızı, üyeliklerinizi ele geçirmesi için artık size ihtiyacı yoktur. |
* İnternet gezgini tarafından indirilen dosyaların sık sık temizlenmesi gerekir. Bazı internet sitelerine girildiğinde, sitelere yüklenen uygulamalar ve küçük yazılımlar ile siteye giren kişiler hakkında bilgi toplanır. Toplanan bilgiler bir metin (.txt uzantılı) dosyasında tutulur. Bu dosyalara “Tanımlama Bilgisi” (Cookie/Çerez) denir. Çerez dosyaları, hangi sitelerin ziyaret edildiğine ve bu sitelerde internet siteleri üzerinden doldurulan formlara ait bilgilerden oluşur. Cookie’ler (çerez) virüs yaymak için kullanılamazlar. Ancak bazı özel bilgilerinizin kötü amaçlı kişilerin eline geçmesini kolaylaştırır. |
* İnternet sitelerine girildiğinde bazı gereksiz dosyalar “Temporary Internet Files” dizini altında depolanmaya başlar. Özel bilgilerin olabileceği bu dosya ve Cookie’leri silebilmek için aşağıdaki adımların takip edilmesi gerekir. Bu işleme “Cache” ön bellek temizliği denir. İnternet Explorer Cache Temizliği; (Araçlar – İnternet Seçenekleri – Göz Atma Seçenekleri menüsünden, sil (Delete) butonuna basarak açılan penceredeki tüm seçenekleri işaretleyip, sil butonuna basılarak yapılır.) ChromeCache Temizliği; (Chrome menü butonu – Geçmiş – Tarama Verilerini Temizle yolundan açılan pencerede, “en baştan” seçeneği ile tüm kutucuklar seçilerek, “Tarama verilerini temizle” butonuna basılarak yapılır.) |
* Bireysel kullanıcıların internet çıkışında kullandıkları cihazlara (Wi-Fi) şifre koymaları gerekmektedir. Şifresiz ya da kolay tahmin edilebilir bir Wi-Fi kullanımında bilgilerinizin çalınmasının yanı sıra, suç bazen kullandığınız cihazlar üzerinizden işlenebilir. WEP şifreleme sistemi yerine WPA/PSK şifreleme sistemini kullanmanız ağınızın güvenliğini arttırmada önemli bir unsurdur. Wi-Fi bağlantınızda modem ayarları içinde “Lowest Common Denominator” ayarlarından en yüksek seviyeyi seçerek, WEP ve WPA şifrelemelerini 128 Bit’lik bir korumaya çıkarabilirsiniz. Ek olarak, modeminizi kullanmadığınız zamanlarda kapatmanız basit ama etkili bir davranış olacaktır. |
* Ağ üzerinden oynanan oyunların çoğu bilgisayarın güvenlik duvarını ve aktif virüs programlarını kapatmayı şart koşar. Çünkü bu güvenlik katmanlarının olması oyun sunucusu ile bilgisayar arasındaki bilgi alışverişini yavaşlatır veya tamamen engeller. O anda bağlanılan sunucudan bir saldırı olmamış olması daha sonra olmayacağı anlamına gelmez. Bunun önüne geçebilmek için sadece tanınmış ve büyük firmalara ait sunuculara bağlanılması önerilir. Ayrıca güvenlik duvarını kaldırarak, oynanan oyunlardan sonra bilgisayarın tekrar en üst seviyede güvenliğe taşınması doğru olacaktır. |
| Mobil Cihazlar |
| * Mobil cihazlara uygulama marketleri dışındaki ortamlardan uygulama indirilmemesi gerekir. Bu ortamlardan indirilen uygulamalar ile cihazınızdaki bilgilerin çalınması mümkündür, işletim sistemi kırılmış mobil cihazlarla yapılan bankacılık işlemleri güvenlik risklerine açıktır. Zararlı uygulamalardan korunmak için cihaz ayarlarınızda bulunan “market dışı uygulamaların yüklenmesi” seçeneğinin işaretli olmaması gerekir. |
| Telefon ile Yapılacak Dolandırıcılık Eylemlerinden Korunma |
| * Telefon bankacılığı şifrenizi herhangi bir yere yazmayınız. Bilgisayara veya tarayıcıya kayıt etmeyiniz. |
* Yakınlarınızın ismi, doğum günü, taraftarı olduğunuz takımın kuruluş yılı gibi özel gün ve tarihleri, telefon numaranız gibi tahmine açık bilgileri şifre olarak kullanmayınız. |
* Telefon şifrelerini telefona tuşlayarak giriniz. Şifreleriniz sözlü veya yazılı olarak talep edilirse kesinlikle bilgi vermeyiniz; görüşmelerinizi derhal sonlandırarak bankanıza konu hakkında bilgi veriniz. |
* Telefon cihazını vererek size yardım etmek isteyen kişilerin teklifini kabul etmeyiniz. |
* Başkalarına ait ve kamuya açık alanlardaki telefonlardan görüşme yapmak için, aradığınız numarayı kendiniz çeviriniz. Numarayı doğru çevirdiğinizden emin olunuz. |
* Yaptığınız görüşmeler sonrasında, tuşladığınız işlem şifrelerinizin telefon hafızasına alınmadığından emin olunuz. |
* Yaptığınız telefon görüşmeleri sırasında, şüpheli şahıslar tarafından izlenmediğinizden ve dinlenmediğinizden emin olunuz. |
| ATM ile Yapılacak Dolandırıcılık Eylemlerinden Korunma |
| * Şifreniz size özel bir bilgidir. Kimseyle paylaşmayınız ve kullanım esnasında gizliliği hususunda gerekli özeni gösteriniz. |
* Şifrenizi ATM’de kullanırken gizleyin, çevrenizde şifrenizi görebilecek kişilerin olmadığına emin olunuz. Şüphelendiğiniz durumlarda bankanızı bilgilendiriniz. |
* ATM’de yardım teklif eden şüpheli kişilerden yardım almayınız, bunun yerine varsa banka görevlisinden yoksa çağrı merkezlerini arayarak yardım alınız. |
* ATM’lerden para çekerken (özellikle hafta sonu) ATM cihazında herhangi bir farklılık olup olmadığını kontrol ediniz. |
* İşlem yaptığınız ATM’de şüpheli bir durumla karşılaştığınızda (özel olarak yerleştirilmiş bir cihaz vb.) işlem yapmayarak derhal bankanıza haber veriniz. Çevrenizde şüpheli şahıslar olmadığından emin olunuz. |
* Kartınızın ATM’de sıkışması, alıkonulması gibi durumlarda size yardımcı olmak isteyen kişilerden yardım almayınız. ATM’de kartınız kalmış ise kötü niyetli kişiler “ATM’ye tekrar şifrenizi girmeniz halinde kartınızın iptal edileceğini” belirtebilir ve hatta “kendi cep telefonları ile bankanızı aramanıza yardımcı olmayı” teklif ederek kart şifrenizi elde edebilirler. Bu tür yardımları kabul etmeyiniz. Varsa kendi cep telefonunuzla veya en yakındaki güvenli bir telefonla bankanıza derhal haber veriniz. |
| Kart ile Yapılacak Dolandırıcılık Eylemlerinden Korunma |
| * Kart bilgileri kişiye özeldir ve bu bilgilerin gizliliğini (kart numarası, son kullanma tarihi, güvenlik kodu/CVV2 kodu) koruyunuz. Güvensiz ortamlarda kullanmayınız, üçüncü kişilerle paylaşmayınız. |
* Kart ve kart ile birlikte kullanılan; kartın kendisi, şifre ve mesaj gelen cihazlar, şifre üreten cihazlar gibi unsurları koruyunuz. |
* Bankanıza vermiş olduğunuz iletişim bilgilerinizin (e-posta adresi, adres, telefon numarası, vb.) gizliliğini korumaya özen gösteriniz |
* Kartlı dolandırıcılıklarla ilgili kullanılan ürünlerin güvenliği hakkında bilgi sahibi olmanız son derece önemlidir. Banka internet sitelerinde güvenlik hakkındaki sayfalar titizlikle takip edilebilir. |
* Kartınızla yaptığınız işlemlerde ödeme bilgilerini kontrol ediniz. |
* Kredi kartı ile sanal ortamlarda yapılan alışverişlerde sanal kartı tercih ediniz. |
* Bankaya verdiğiniz bildirim adreslerinizin değişmesi durumunda bankanızı bilgilendiriniz ve değişiklikleri bildiriniz. Banka hesap durumunun ve faturaların her zaman yeni adrese gönderildiğinden emin olunuz. Adres değişikliğinin bildirilmemesi durumunda eski adrese gönderilen hesap özeti/durumu ve fatura bilgilerinin kötü niyetli kişilerin eline geçme olasılığı olduğunu unutmayınız. |
* Güven vermeyen ve itibarı olmayan internet siteleri üzerinden alışveriş, telefonla veya mektupla sipariş alan firmalar ile kart ve kimlik bilgilerini paylaşmayınız. |
* Sanal alışveriş yapılan sitelerde 3D güvenlik özelliği olan siteleri tercih ediniz. |
* Adınıza bir başkası tarafından yapılan harcamalardan haberdar olmanız için hesap kesim cetvelleri kontrol ediniz ve güncel dönem borçlarınızı düzenli takip ediniz. |
* Şüpheli durumlarda ivedi olarak bankanızla iletişime geçip olay hakkında bankanıza bilgi veriniz. |
Kaynaklar:
- https://blog.isimtescil.net/fraud-tam-olarak-nedir-ve-nasil-onlenebilir
- https://www.kaspersky.com.tr/resource-center/threats/top-six-online-scams-how-to-avoid-becoming-a-victim
- https://www.scamwatch.gov.au/about-scamwatch/tools-resources/in-your-language/turkish-doland%C4%B1r%C4%B1c%C4%B1l%C4%B1klar-ve-kendinizi-nas%C4%B1l-koruman%C4%B1z-hakk%C4%B1nda-bilmeniz-gerekenler
- https://www.tbb.org.tr/Content/Upload/Dokuman/7328/pdf/TBB-Dolandiricilik-Eylemleri-ve-Korunma-Yontemleri.pdf