Nedir?
Bilgi işlem hizmetlerinin (sunucu, depolama, ağ, yazılım vb.) internet üzerinden sağlanmasını ifade eden bir teknolojidir. Kullanıcılar, verilerini ve uygulamalarını yerel cihazlar yerine uzaktaki sunucularda depolar ve bu verilere internet aracılığıyla istedikleri yerden erişebilirler. Bulut bilişim, ekonomik ölçeklendirme, esneklik ve hızlı yenilik gibi avantajlar sunar. Bu teknoloji, kullanıcıların fiziksel altyapıya ihtiyaç duymadan bilgi işlem kaynaklarına erişmesini sağlar.
Nasıl Çalışır?
Bulut bilişim, kullanıcıların internet üzerinden veri depolama ve işleme hizmetlerine erişmesini sağlar. İki ana bileşenden oluşur: "Ön uç ve Arka uç". Ön uç; kullanıcının tarayıcı veya uygulamalarla buluttaki verilere eriştiği kısımdır. Arka uç ise; sunucular, veri tabanları ve merkezi sunuculardan oluşur; verilerin depolanması ve yönetilmesi burada gerçekleşir.
Bulut sağlayıcıları, güvenliği artırmak için verilerin birden fazla kopyasını saklar ve ihtiyaç duyulan kaynakları kullanıcılara tahsis eder. Kullanıcılar, bu kaynaklara internet üzerinden erişebilir ve genellikle kullandıkları kadar ödeme yaparlar. Bulut bilişimde hem genel hem de özel bulut seçenekleri mevcuttur.
Fiziksel katmanda, sunucular, depolama cihazları ve ağ ekipmanları bulunur. Bu katman genellikle hizmet sağlayıcı tarafından yönetilir. Uygulama katmanı ise, kullanıcıların e-posta, veri yönetimi gibi işlemleri yaptığı alandır. Bulut bilişim, düşük maliyet, esneklik ve yüksek erişilebilirlik gibi avantajlar sunarak iş süreçlerini kolaylaştırır.
Türleri?
Bulut bilişim, kullanıcıların verilerini, uygulamalarını ve işlemlerini internet üzerinden uzaktaki sunucularda gerçekleştirmelerine olanak tanır. Bu sayede, yerel cihazlar daha az kaynak kullanır ve kullanıcılar, verilerine her yerden erişebilir. Bulut bilişim hizmetleri üç ana şekilde sunulur: genel, özel ve hibrit bulut.
Genel Bulut (Public Cloud): İnternet üzerinden bir sağlayıcı tarafından sunulan ve birçok kullanıcı tarafından paylaşılan hizmettir. Bu model, düşük maliyetli olup esneklik sağlar. Örnekler arasında Microsoft Azure ve Google Drive yer alır.
Özel Bulut (Private Cloud): Tek bir kuruluş için ayrılmış bulut altyapısıdır. Yüksek güvenlik ve özelleştirme imkanı sunar. Bulut, kuruluşun kendi veri merkezinde bulunabilir ya da bir sağlayıcı tarafından yönetilebilir.
Hibrit Bulut (Hybrid Cloud): Genel ve özel bulutların birleşimidir. Verilerin ve uygulamaların ihtiyaçlara göre iki model arasında taşınmasına imkan tanır, esneklik ve maliyet avantajı sağlar.
Bu bulut modelleri, kullanıcıların ihtiyacına göre uyarlanabilir ve çeşitli hizmetler sunar.
Hizmet Modelleri:
Üç ana başlık altında incelenebilir: Yazılım Hizmeti (SaaS), Altyapı Hizmeti (IaaS) ve Platform Hizmeti (PaaS). Bu modeller, farklı düzeylerde teknoloji ve hizmet sağlayarak kullanıcıların ihtiyaçlarına göre çözümler sunar.
Yazılım Hizmeti (SaaS): Kullanıcıların yazılımı indirip kurmalarına gerek kalmadan, internet üzerinden erişim sağlayabildikleri hizmettir. Bu modelde, yazılım sağlayıcıları tüm altyapıyı ve yazılım güncellemelerini yönetir. Microsoft Office 365 gibi ürünler bu modele örnektir.
Altyapı Hizmeti (IaaS): Sunucu, depolama ve ağ gibi temel BT kaynaklarının sanallaştırıldığı modeldir. Kullanıcılar bu hizmetler için sadece kullandıkları kadar ödeme yapar. IBM Cloud ve Microsoft Azure popüler örneklerdir.
Platform Hizmeti (PaaS): Uygulama geliştirmek isteyenler için gereken altyapı ve araçların sağlandığı bir modeldir. Geliştiricilere, uygulama geliştirme ve yönetme süreçlerini hızlandıran bir platform sunar. Google App Engine ve Microsoft Azure PaaS örneklerindendir.
Her hizmet modeli, farklı ihtiyaçlara göre tasarlanmış olup, esnek ve ölçeklenebilir çözümler sunar.
Bulut Hizmet Sağlayıcısı Seçerken Dikkat Edilmesi Gerekenler:
Güvenilir Bir Ortak:
Güçlü güvenlik ve veri egemenliği çerçevesine sahip olmalıdır.
Hizmet Analizi:
Sağlayıcının sunduğu hizmetlerin ihtiyaçları karşıladığını değerlendirin.
Bölgesel Kullanılabilirlik:
Verilerin belirli bölgelerde tutulmasına olanak sağlayan destek ve kullanılabilirlik kontrol edilmelidir.
Bulut Veri Güvenliği:
Çok faktörlü kimlik doğrulama, veri şifreleme, güvenlik duvarları ve izinsiz giriş önleme sistemleri gibi güvenlik önlemleri sunmalıdır.
Bulut Uyumluluğu:
GDPR, SOC 2, PCI DSS, HIPAA gibi standartlarla uyumlu olmalıdır.
Hız:
Bulut hizmeti, mevcut sistemlerden daha yavaş olmamalıdır.
Yönetilebilirlik:
İşletmeye ek yük getirmeden entegre olabilen hizmetler sunulmalıdır.
Hizmet Düzeyi Sözleşmesi (SLA):
Netlik sağlamak, hızlı yanıt ve tazminat koşullarını belirlemek önemlidir.
Ölçeklenebilirlik:
Şirketin büyümesiyle birlikte kolayca ölçeklenebilir olmalıdır.
Yükseltmeler:
Yeni özelliklerin düzenli ve ücretsiz olarak sunulması gerekmektedir.
Çalışma Süresi/Kapalı Kalma Süresi:
Yüksek erişilebilirlik sağlamalı ve kesintisiz veri erişimi sunmalıdır.
Maliyetler:
Maliyetlerin şeffaf ve açık olması önemlidir.
Teknik Destek:
E-posta, telefon ve canlı sohbet gibi çeşitli iletişim kanallarıyla etkili destek sunulmalıdır.
Sertifikasyon ve Standartlar:
Uluslararası sertifikaların kontrolü ve veri güvenliği standartlarının geçerliliği.
Veri Yönetimi ve İş Politikaları:
GDPR ve KVKK'ya uyumluluk ve veri kaybı bildirim süreçlerinin açıklığı.
Kullanılan Teknolojiler:
Teknolojik altyapının mevcut sistemlerle uyumu ve geçiş sürecinde gereken özelleştirmeler.
Hizmet Bağımlılıkları:
Kilit tedarikçilerle ilişkiler ve entegrasyon yeteneği.
Sözleşmeler ve SLA Şartları:
SLA detaylarının incelenmesi ve sözleşme şartlarının netliği.
Güvenilirlik ve Performans:
Geçmiş SLA performansı ve olağanüstü durum kurtarma süreçleri.
Çıkış Planı Desteği:
"Vendor lock" (bir firmanın ürünlerine ya da hizmetlerine bağımlı kalmak) sorununu önlemek için çıkış planı ve destek kaynakları.
Şirket Profili:
Sağlayıcının mali durumu ve müşteri referansları ile geri bildirim alma.
Bulut Bilişim Teknolojisinin Avantajları:
Kullanılabilirlik:
Yazılım ve dosyalara herhangi bir cihazdan erişim sağlar; mobiliteyi artırır.
Depolama ve Yedekleme:
Müzik, dosya ve fotoğraflar güvenle yedeklenir; veri kaybı riskini azaltır.
Maliyet Tasarrufu:
Donanım ve altyapı yatırımı ihtiyacını ortadan kaldırarak maliyetleri düşürür.
Ölçeklenebilirlik:
İhtiyaçlara göre kaynaklar artırılabilir veya azaltılabilir.
Güvenlik:
Şifreleme ve veri koruma önlemleri sayesinde güvenlik sağlar; siber tehditlere karşı korur.
Hız ve Esneklik:
BT kaynakları hızlıca sağlanır; şirketler değişen iş gereksinimlerine hızlı yanıt verebilir.
Yazılım Güncelleme:
Web üzerinden yazılımların hızlıca güncellenmesini sağlar.
Küresel Ölçek ve Erişim:
Dünyanın her yerinden, herhangi bir cihazla erişim imkânı sunar.
Bulut Bilişim Teknolojisinin Dezavantajları:
Güvenlik endişeleri:
Hassas verilerin (tıbbi kayıtlar, finansal bilgiler) bulut ortamında depolanması, bilgisayar korsanlığı ve siber saldırılara karşı daha savunmasız olabilir.
Veri kontrolü kaybı:
Veriler uzak sunucularda saklandığından, işletmeler bu verilere kendi sunucularında olduğu kadar hakim olamayabilir.
Doğal afet ve kesinti riski:
Sunucular doğal afetlere, dahili hatalara ve elektrik kesintilerine maruz kalabilir; bu da farklı ülkelerdeki kullanıcıları etkileyebilir.
İnternet bağımlılığı:
Verilere erişim için sürekli internet bağlantısı gerekir. Düşük hızda internet, veri transferini yavaşlatabilir.
Dijital bölünme:
Bulut bilişim, ekonomik farklılıklar nedeniyle dijital bölünmeyi artırabilir ve politik, ekonomik sorunlar doğurabilir.
BT uzmanlarına etkisi:
Donanım ve yazılım bakım maliyetlerinin azalması, Bilgi Teknolojisi (BT) uzmanlarının iş olanaklarını daraltabilir.
Uyumluluk ve düzenlemeler:
GDPR "Genel Veri Koruma Yönetmeliği (GDPR - General Data Protection Regulation) Avrupa genelinde AB vatandaşlarının kişisel verilerini korumaya yönelik oluşturulmuş yönetmeliktir." gibi düzenlemeler, veri gizliliği ve güvenlik için belirli önlemler gerektirir. İşletmeler, bulut hizmet sağlayıcılarının bu düzenlemelerle uyumlu olduğundan emin olmalıdır.
Sonuç:
Bulut bilişim, veri ve uygulamaların uzaktaki sunucularda depolanmasıyla maliyet etkinliği ve ölçeklenebilirlik sağlarken; güvenlik, veri kontrolü kaybı ve internet bağımlılığı gibi zorlukları da beraberinde getirir. Bu nedenle, dikkatli bir değerlendirme ile kullanılmalıdır.
Kaynaklar:
* https://www.mysoft.com.tr/bulut-bilisim
* https://bulutistan.com/blog/bulut-bilisim
* https://mbrteknoloji.com.tr/bulut-bilisim-nedir
* https://www.techcareer.net/dictionary/cloud-computing
* https://www.vmind.com.tr/bulut-bilisim-cloud-computing-nedir
* https://blog.tekhnelogos.com/bulut-bilisim-nedir-ne-ise-yarar
* https://www.endustri40.com/bulut-bilisim-cloud-computing-nedir
* https://www.natro.com/blog/bulut-teknolojisi-nedir-nasil-calisir
* https://www.turktelekom.com.tr/blog/tum-blog-yazilari/bulut-teknolojisi-nedir
* https://profse.com/bulut-yedekleme-hizmeti-secerken-nelere-dikkat-edilmelidir
* https://www.cloud4u.com.tr/blog/what-to-consider-when-choosing-a-cloud-provider
* https://www.vodafone.com.tr/toptan-hizmetler/blog/cloud-computing-bulut-bilisim-nedir
* https://bulutistan.com/blog/bulut-hizmet-saglayicisi-secerken-nelere-dikkat-edilmeli
* https://www.hakanuzuner.com/bulut-hizmet-saglayicisi-secerken-nelere-dikkat-edilmeli
* https://www.speakeragency.com.tr/blog/bulut-bilisim-cloud-computing-nedir-ve-nasil-kullanilir
* https://azure.microsoft.com/tr-tr/resources/cloud-computing-dictionary/what-is-cloud-computing
* https://azure.microsoft.com/tr-tr/resources/cloud-computing-dictionary/choosing-a-cloud-service-provider
Resimler:
* https://cdn.mos.cms.futurecdn.net/UzKCibkerBbHxd5oRTapgd.jpg
* https://profse.com/wp-content/uploads/2023/07/maxresdefault-1-1024x576.jpg
* https://www.boardinfinity.com/blog/content/images/2023/01/Cloud-Deployement-Models.png
* https://pixabay.com/tr/photos/f%C4%B1rt%C4%B1na-bulutlar-karanl%C4%B1k-bulutlu-4241133
* https://bulutistan.com/blog/wp-content/uploads/2021/12/bulut-bilisim-dagitim-modelleri.jpeg
* https://www.enterpriseitworld.com/wp-content/uploads/2020/09/cloud-computing-cover-photo.png
* https://www.bespokesoftwaredevelopment.com/blog/wp-content/uploads/2023/01/advantages-of-cloud-computing2-905x453.png